සියයට අටේ උගතුන්

ගෙවුණු සමයේ ගෝලීය වශයෙන් ඇති කරගත් විශිෂ්ට ජයග්‍රහණයක් වන්නේ ප්‍රාථමික අධ්‍යාපනය විශ්වීයකරණය වීම. 1950 ගණන්වල මුල්භාගය වන විට ලොව ප්‍රාථමික පාසල් සිසුන්ගෙන් 50%ක් පාසලෙන් බැහැර ව සිට ඇති අතර වර්තමානය වන විට එම සංඛ්‍යාව අඩු වී තිබෙන්නේ 11% දක්වා. යුනිසෙෆ් වාර්තා දක්වන ආකාරයට එවැනි පසුබිමක මධ්‍යම සහ අඩු ආදායම් රටවල අවුරුදු 10ක් වයසැති ළමයින්ගෙන් 70%කට […]

අනුරපුර සිරි නරඹමු

ක්‍රි. පූ. 4 වැනි සියවසේ සිට ක්‍රිි. ව. 11 වැනි සියවස දක්වා ශ්‍රී ලංකාවේ දීර්ඝතම කාලයක් රාජධානිය මෙන් ම අගනුවර වූයේ අනුරාධපුරය. මහා දාගැබ්, විහාර, සංඝවාස, රජමාලිගා, ප්‍රාසාද අදියෙන් සමන්විත පෞරාණික හා ඓතිහාසික වටිනාකමකින් යුත් අනුරාධපුරයට දිය පොකුණු, සාගරය බඳු වැව්, අමුණු, කෙත්වතු ආදිය එක්කරන්නේ සුන්දරත්වයක්. මේ ඓතිහාසිකත්වය නිසා ම යුනෙස්කෝව ලෝක උරුම නගරයක් ලෙස […]

පුරවැසි අයිතිය

-නිරෝෂි දොඹගහගේ- (සැප්තැම්බර් මස 28 දිනට යෙදී තිබුණු ‘තොරතුරු සඳහා විශ්ව ප්‍රවේශය පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර දිනය’ නිමිත්තෙන්.) ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ පදනම තොරතුරු අයිතිය වන අතර සහභාගිත්ව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ක්‍රියාත්මක කිරීමට එය අත්‍යාවශ්‍ය සාධකයක්. තොරතුරු සඳහා ප්‍රවේශවිමේ අයිතිය පුරවැසියන්ගේ මූලික අයිතිවාසිකමක් බව පිළිගන්නා ලද්දේ මෙරට 19 වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය අනුව. 2016 අංක 12 දරන තොරතුරු ගැනීමේ අයිතිවාසිකම පිළිබඳ පනත” […]

සයිබර් අවකාශයේ මානව ආක්‍රමණය

-චන්දන මාරසිංහ- අන්තර්ජාලය ඔස්සේ සිදු වන අසත්‍ය තොරතුරු ප්‍රචාරය හා ද්වේශසහගත හැසිරීම්වලින් වන හානිවලින් පොදු සමාජය ආරක්ෂා කර ගැනීමේ අරමුණින් රජය විසින් සකස් කරනු ලැබූ ‘මාර්ගගත ක්‍රමවල සුරක්ෂිතතාව පිළිබඳ පනත් කෙටුම්පත’ මේ වන විට දැඩි කතාබහකට මුලපුරා තිබෙනවා. ඊට පක්ෂ ව හා විපක්ෂ ව මත ඉදිරිපත් වන පසුබිමක මෙවර දෙසතිය කතාබහ සිදු වන්නේ සමාජ මාධ්‍ය […]

මංගල සුදුසුකම

උගන්ඩාවේ සිංහයන්ගේ මොකක්දෝ විශේෂත්වයක් තිබෙනවා. ඈතින් පය තබමින් උදාර ගතියෙන් යුතු ව උන්ගේ වනාන්තරවල සැරිසරනවා පමණක් නොව මේ සිංහයන් ගස් නැගීමට දක්වන්නේ පුදුමාකාර හපන්කමක්. ලොව වටා අනෙකුත් කැලෑවල සිටින සිංහයන්ට වඩා උගන්ඩා සිංහයන් වෙනස් වන්නේ මේ අසමසම දක්ෂතාව නිසා. 2023 වසරේ නොවැම්බර් 30 බ්‍රහස්පතින්දා උගන්ඩාවේ ක්‍රිකට් ක්‍රීඩකයන් ඔවුන්ගේ සිංහයන්ටත් එහා ගිය දක්ෂතාවක් ලොවට ප්‍රදර්ශනය කරමින් […]

පාරිසරික භාරකාරත්වයේ උරුමය සහතික කළ යුත්තක්

දේශගුණික විපර්යාසවල බලපෑම නිසා ගෝලීය උණුසුම ඉහළ යාම, කාලගුණ රටා වෙනස් වීම, පරිසර පද්ධතිවලට සහ කෘෂිකර්මාන්තයට වන බලපෑම, අයිස් දියවීම සහ මුහුදු මට්ටම ඉහළ යාම වැනි කාරණා ප්‍රමුඛ වනවා. දශක ගණනාවක් ඇන්ටාක්ටික් මුහුදු පතුලේ තැන්පත් ව තිබූ ලොව විශාලතම අයිස් කුට්ටිය (බි්‍රතාන්‍යයේ අගනුවර මෙන් දෙගුණයකටත් වඩා වැඩි විශාලත්වයක්) චලනය වීම ආරම්භ වී ඇති බව නොබෝදා […]

නමක් දන්නැති මලක්

ප්‍රංශ ලේඛක ආන්ද්‍රේ ගයිඩ් පවසන්නේ ‘එබැවින්‘ යන වදන කවියා නොදැන සිටිය යුතු වදනක් බව. එහි විසල් අරුතක් තිබෙනවා. කිසියම් අත්දැකීමක් කවියක් ලෙස ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීමේදී එයින් බැහැර නරඹන්නකු ලෙස සිටීමෙන් සාර්ථක කවියක් නිර්මාණය කළ නොහැකිවාක් මෙන් ම එය මෙසේ වියයුතුයැයි ද කවියාට ජීවිතයට නිර්දේශ නිකුත් කරන්නට බැහැ. කවිය සාර්ථක නිර්මාණ ගමනාන්තයක් කරා නිරුපද්‍රිත ව ළඟාවන්නට නම් […]

අඩසියවසක රූපණ පෙළහර

සිය දශක හතහමාරක දිවි සැරියෙන් දශක පහමාරක් පමණ සිරිලක කලාව පොහොසත් කරනු පිණිස රූපණයෙන් දායක වූ සුමින්ද සිරිසේන නොබෝදා (2023 දෙසැම්බර් 04) ගැඹුරු නිහඬතාවක ගිලී යන්නේ ජීවිතය හා කලාව පිළිබඳ සංවේදී හා හැඟීම්බර සංකථනයකට අවකාශ සලසමින්. එහෙයින් ම මේ සටහන ඔහුගේ අභාවය අළලා කෙරෙන වේදනාබර ප්‍රකාශයක් සේ ලඝු නොකිරීමට උත්සුක විය යුතු වනවා. ඔහු සිරිලක […]

අර්බුදය මතින් ඉදිරි ගමන

දීප්ත කුමාර බටගොඩ (ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකු අධිපති නන්දලාල් වීරසිංහ 2023.12.15 දින ‘ආර්ථික අර්බුදය මතින් ශ්‍රී ලංකාවේ ඉදිරි ගමන’ මැයෙන් මහ බැංකු ශ්‍රවණාගාරයේදී පවත්වන ලද දේශනය ඇසුරින්) පහළ ආදායම් තත්ත්වයේ සිට ශ්‍රී ලංකාව මැදි ආදායම් කලාපයේ රටක් බවට පත් වීමෙන් සහන පොලියට ණය ලබා ගැනීමේ හැකියාව ද අවම වුණා. 2005-06 කාලයේදී සහනදායී ණය 95%ක් වන […]

මාවතට මාවතක්

ආරම්භ කර ඇති එහෙත් අවසන් කර නොමැති මහා මාර්ග ඉදිකිරීම් සංවර්ධනය සඳහා ඒකාබද්ධ මාර්ග ආයෝජන වැඩසටහන යටතේ ආසියානු සංවර්ධන බැංකුවෙන් ඩොලර් මිලියන 60ක ණය මුදලක් ලබා ගැනීමට අදාළ ගිවිසුමට මුදල් අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් මහින්ද සිරිවර්ධන සහ ආසියානු සංවර්ධන බැංකුවේ මෙරට නේවාසික අධ්‍යක්ෂ Takafumi Kadona නොබෝදා (2023 නොවැම්බර් 28) අත්සන් තැබුවා. 2022 වසරේ රටේ ඇති වූ උග්‍ර […]