• තුසිත ජයසුන්දර

සිරිලක සීමාවෙන් ඔබ්බට සිරිලක සිනමාව රැගෙන යමින් එය ජගත් සිනමාවේ සැලකිල්ලට හා ගෞරවයටත් සම්මානයටත් ලක් කරලීම පිණිස වරෙක අවිඥානික ව ද තවත් වරෙක සවිඥානික ව ද පෙරට ආ නවක, ප්‍රතිභාසම්පන්න හා තරුණ සිනමාකරුවන් පිරිසකගේ ආගමනයක් අදින් තිස් දෙවසරකට පෙරාතුව සනිටුහන් වන්නේ ප්‍රසන්න විතානගේ නාමය පෙරටු කොට ගනිමිනි. සිනමාපට නිපැයුම හා ප්‍රදර්ශනය අතර පවත්නා ඒකාකාර නොවන සබඳතාව යටතේ වුව ද ප්‍රසන්න විතානගේ මෙහි පළමුවැන්නා හෝ පළමුවැන්නකු වීම අත්‍යන්තයෙන් ම සහේතුක ය. ඉනික්බිති ව ගෙවී ගිය කාල වකවානුව පුරා ම සිරිලක සිනමාවට පෙර කියූ වටිනාකම වැඩිපුර ම හිමි කර දුන් සිනමාකරුවා හෝ සිනමාකරුවකු වන්නේ ද ඔහුයි. වඩාත් ම වැදගත් කරුණක් වනුයේ අනතුරු ව උදා වූ සමයේ අභිනව සිනමා පිවිසුමකට ඇවැසි සිනමාකරුවන් ප්‍රමුඛ පාර්ශ්ව සූදානම් කරලීම පිණිස ඔහු දැක්වූ මනාපය හා උනන්දුවයි.

ගෙවුණු තිස් දෙවසරක කාලයේ ප්‍රසන්න විතානගේ විසින් නිර්මාණය කරන ලදු ව ප්‍රදර්ශිත වෘත්තාන්ත සිනමාපට සංඛ්‍යාව නවයකි. වාර්තා සිනමාපට එකකි. ඉතාලි සිනමාකරු උබර්තෝ පැසොලිනි නිර්මාණය කළ එක් සිනමාපටයක නිපැයුම්කරු ඔහු ය. එහි ප්‍රසන්න විතානගේ ලකුණු නොමඳ ව පැවැති වග මෙහිලා සනිටුහන් කරන්නේ සිනමාකරු උබර්තෝ පැසොලිනි නොතකා හැරීමේ අදහසකින් නොවන බව සිහි කටයුතු ය.

මේ ගෙවී යන්නේ ප්‍රසන්නගේ නවතම වෘත්තාන්ත සිනමාපටය වන ‘පැරඩයිස්’ ලොව තිරගත කෙරෙන සමයයි. පැරඩයිස්’ ඉදිරිපත් කෙරෙන්නේ ඉන්දියානු නිපැයුමක් සේ ය. රූපණ පාර්ශ්වයේ බොහෝ දෙනෙකු සිරිලක ය. රූගත කොට ඇත්තේ ද සිරිලක ය. මෙබඳු සිනමාපට ගණනාවකින් ම සිරිලක සිනමාව සමන්විත වන වග මෙතැනදී සිහිපත් වේ. සිනමාව හුදු රසාලිප්ත අත්දැකීමක් සේ භාවිත නොකරමින් ජීවිතය, සමාජය හා මිනිස් සබඳතා පිළිබඳ නව කියැවීමකට රසිකයා ගෙන යන සිනමාපට ද සිරිලක සිනමාව පොහොසත් කළ අවස්ථා සුලබ නොවේ. ‘පැරඩයිස්’ පළමුකොට ම හඳුනා ගත හැක්කේ එබඳු දුලබ නිපැයුමක් ලෙසිනි.

ඉංගිරිසි, මලයාලම්, දමිළ, හින්දි හා සිංහල භාෂා ඔස්සේ රසිකයා අමතන්නට ‘පැරඩයිස්’ සූදානම් ය. ඉන්දීය නිපැයුම්කරු වන්නේ හින්දි හා මලයාලම් සිනමාපට නිපැයුමට මෑතදී එක්වූ නිව්ටන් සිනමා නිපැයුම් සමාගමයි. ‘පැරඩයිස්’ ලොව පුරා රැගෙන යන්නේ සුප්‍රකට සිනමාකරු මනිරත්නම් හා ඔහුගේ සොහොයුරු ජී. සිරිනිවාසන් විසින් පිහිටුවනු ලැබූ මැඩ්රාස් ටෝකිස් සමාගමයි. මනිරත්නම් හා වෙනත් සිනමාකරුවන් කිහිපදෙනකුගේ ජනාකර්ෂණීය සිනමාපට ගණනාවක් ම ඉන්දියානු දේශයේ හා ඉන් පරිබාහිර ව බෙදා හැර ඇති මැඩ්රාස් ටෝකීස් පසුගිය සමයේ වෙළෙඳපොළ සාර්ථකවීම් ද නොමඳ ව පෙන්නුම් කර තිබිණි. සිරිලක නියෝජනය කරමින් ප්‍රසන්න මෙතැනට පැමිණීම සිරිලක සිනමාවට අදාළ සුවිශේෂ තත්ත්වයකි.

මහජන ප්‍රදර්ශනයට පෙරාතුව දෙස් විදෙස් සිනමා උළෙල කරා සිනමාපට යොමුකරලීම වත්මන් සිනමා සම්ප්‍රදායක් වී තිබේ. මෙහිලා හිමිවන යම් සම්මානයක් හෝ පිළිගැනීමක් සිනමාපටයේ ප්‍රදර්ශන කාර්යයේදී ප්‍රචාරක අංගයක් සේ භාවිත කෙරේ. සිනමාව නිරනුමාන ව ම වෙළෙඳ ව්‍යාපාරයක් ද වන නිසා ජීවිතය, සමාජය හා මිනිස් සබඳතා ගැඹුරින් හසු කර ගන්නා සිනමාපටවලට ද සිදුවන්නේ ඉන් බැහැර නොවන්නටයි. මෙය සිනමාවේ සමත්කම් අවතක්සේරු කරන පිවිසුමක් සේ නිර්වචනය නොකිරීමට පියවර ගත යුතු ය.

‘පැරඩයිස්’ මහජන ප්‍රදර්ශනයට එක් වන්නේත් ලොව සිනමා උළෙල කිහිපයකදී ම සැලකිල්ලට, ගෞරවයට හා සම්මානයට පාත්‍ර වූ පසුබිමක ය. ප්‍රංශයේ තිස් වැනි වෙෂූල් අන්තර්ජාතික සිනමා උළෙල, දකුණු කොරියාවේ බූසාන් අන්තර්ජාතික සිනමා උළෙල හා ස්පාඥ්ඥයේ ලස්පල්මාස් ඩි ග්‍රෑන් කැනරියා අන්තර්ජාතික සිනමා උළෙල නියෝජනය කරමින් ‘පැරඩයිස්’ මුල් පෙළේ සම්මාන කිහිපයක් ම හිමි කර ගත්තේ ඉන්දීය සිනමාවට සේ ම සිරිලක සිනමාවට ද වටිනාකමක් ගෙන දෙමිනි. කේරළ, පූනේ ඇතුළු අන්තර්ජාතික සිනමා උළෙල කිහිපයක් නියෝජනය කිරීමේ අවස්ථාව ද ‘පැරඩයිස්’ට හිමි විය.
ප්‍රසන්නගේ මුල්කාලීන සිනමාපට ජීවිතය, සමාජය හා මිනිස් සබඳතා ඇසුරෙන් දාර්ශනික කතිකා සිනමානුරූපී ව ගෙන හැර පෑ මතක හිටිනසුළු අවස්ථා වේ. සත්‍යය, මිථ්‍යාව හා සත්‍යය සේ පෙනී යන මිථ්‍යාව ද මිථ්‍යාව සේ පෙනී යන සත්‍යය ද පිළිබඳ කතිකාවක් පොහොසත් කළ සිනමාපටයක් සේ ‘සිසිල ගිනි ගනී’ හඳුනා ගැනේ. ‘අනන්ත රාත්‍රිය’ පුද්ගල පසුතැවීමක අසීමාන්තික බව සියුම් ව දැනවූ සිනමාපටයකි. ගෙවුණු යුද සමය පාදක වුව ද පුද්ගල ආත්ම විශ්වාසයේ සීමා හා එහි පරිවර්තන නිරූපිත සිනමාපටයක් සේ ‘පුරහඳ කළුවර’ කැපී පෙනේ. ‘පවුරු වළලු‍’ යථාර්ථය හා ප්‍රාර්ථනා අතර නොඑකඟතාව විවරණයට බට සිනමාපටයකි.

පසුකාලීන ව ප්‍රසන්න නිර්මාණය කළ ‘ඔබ නැතුව ඔබ එක්ක’ ද කිසියම් දාර්ශනික කතිකාවක් පොහොසත් කරලීමට උත්සුක වූ සිනමාපටයක් සේ හඳුනා ගත හැකි ය. ‘ඉර මැදියම’, ‘ආකාස කුසුම්’ හා ‘තුන් දෙනෙක්’ යන සිනමාපටත්‍රයත් ‘උසාවිය නිහඬයි’ යන වාර්තා සිනමාපටයත් සමග ප්‍රසන්න සුපැහැදිලි ව ම පවසන්නේ තත්කාලීන සුලබ අත්දැකීම් ඔස්සේ යම් දේශපාලනික කතිකාවකට සපැමිණීමට තමා තුළ ඇති කැමැත්ත ය. ‘ගාඩි’ සිනමාපටය මෙතැනට නොකැඳවන්නේ එහි ආ තේමාව ඉක්මවා රමණීය පෙම් පුවතක් උද්ධරණය වූ හෙයිනි.

’පැරඩයිස්’ හඳුනා ගත හැක්කේ ද තත්කාලීන සුලබ අත්දැකීම් ඔස්සේ දේශපාලනික කතිකාවක් පොහොසත් කරලීමට උත්සුක වන ප්‍රසන්නගේ තවත් සිනමාපටයක් වශයෙනි. එහෙත් මෙය උක්ත සිනමාපට සතරේ දිගුවක් සේ නොසැලකිය යුතු ය. මේ අතරැති වෙනස්කම් නිශ්චය කර ගැනීම විද්වත් රසිකයා මත පැටවෙන වගකීමකි.

’පැරඩයිස්’හිදී ප්‍රසන්න ගොඩ නඟන්නේ වෙසෙසින් ම සිරිලකවාසීනට සමීප පසුබිමකි. තරුණ ඉන්දියානු යුවළක් සිය පස්වැනි විවාහ සංවත්සරය සමරනුවස් සිරිලකට පැමිණෙති. සිරිලක ම ව්‍යාකූල ය. ජන දිවිය පෙර නොවූ විරූ අර්බුද රැසකින් ම ගහන ය. මේ අදින් දෙවසරකට ඉහත සිරිලකයි. සියලු‍ අර්බුද ආර්ථික තලයේ සිට දේශපාලන තලය දක්වා ගමක් කරන සෙයකි. තරුණ යුවළ මේ තතු මැද මුහුණදෙන අනපේක්ෂිත අත්දැකීම සමුච්චයක් සමගින් සිනමාපටය ඉදිරියට ඇදෙයි. මෙයට සමගාමී ව ප්‍රසන්න සූදානම් වන්නේ ‘පැරඩයිස්’ නොඑසේනම් ‘පාරාදීසය’ යන්නට නව අරුතක් සපයන්නට ය. මෙය කර්කෂ වූවකි. වටහා ගැනුමට බහුවිධ අරුත් ඇවැසි ම නොවේ.

රොෂාන් මැතිව් හා දර්ශනා රාජේන්ද්‍රන් යන ඉන්දීය නළු නිළි යුවළ සමග මහේන්ද්‍ර පෙරේරා හා ශ්‍යාම් ප්‍රනාන්දු ප්‍රමුඛ චරිත නිරූපණය කරන්නේ සිනමාපටයේ අරුත කුළුගන්වමිනි. මෙයට සානුබල සපයන තිරනාටකය ප්‍රසන්න සමග රචනා කරමින් අනුෂ්කා සේනානායක දක්වන සමත්කම ද ලඝු නොකළ යුතු ය. සිනමාපටයේ තිරයෙන් පිටුපස බොහෝ කාර්ය පැවරී ඇත්තේ ඉන්දීය ශිල්පීන්ට ය. ඔවුහු ප්‍රසන්නගේ සිනමාවතරණය පිළිබඳ ප්‍රමාණවත් වැටහීමකින් සිටි වග පෙනේ. ප්‍රසන්නගේ සිනමාපට සතු රූපමය ප්‍රමිතිය මෙහිදී කිසිවිටෙකත් උල්ලංඝනය නොවේ. එහි එන විශ්වසනීයත්වය ද සිනමානුරූපී බවකින් සමන්විත ය. කවර රිද්මයකට පිවිසුන ද ප්‍රසන්න ඊට අදාළ ව සිය අනන්‍යතාව තහවුරු කර ගන්නෙකි. විචාරක පැසසුම් නොඅඩුව ලද ‘ඉර මැදියම’ හා විචාරක පැසසුම් එපමණ නොලද ‘ගාඩි’ පිළිබඳ පසු විමසුමකදී මෙකරුණ තවදුරටත් පැහැදිලි කර ගත හැකි ය. ‘පැරඩයිස්’ මෙය පිළිබිඹු වන තවත් අවස්ථාවකි.