• නිහාල් පීරිස්

වසර දෙකකට කිට්ටු කාලයක් තිස්සේ බිහිසුණු යුද ගැටුමකට මැදි වී සිටින ගාසා තීරයේ ජනතාව කාලයක සිට ම යුද බියට අමතර ව ආහාර හිඟයකින් ද පීඩා විඳිමින් සිටිනවා. එහෙත් මාස කිහිපයක සිට මේ ප්‍රශ්නය පෙරටත් වඩා උග්‍ර වී ඇති අතර කුසගින්න සහ මන්දපෝෂණය නිසා සිදුවන මරණ සංඛ්‍යාව ඉහළ යමින් තිබෙනවා. පැය 24ක කෙටි කාලයකදී 14 දෙනකු මන්දපෝෂණයෙන් මිය යාමේ සිද්ධියක් ගැන ද නොබෝදා ගාසාහි සෞඛ්‍ය අංශ සඳහන් කර තිබුණා. ඇති වී තිබෙන සාගත තත්ත්වය කෙතරම් බරපතළ ද යන්න මෙවැනි කාරණා සාක්ෂි.

මාධ්‍ය වාර්තාවල දැක්වෙන ආකාරයට මන්දපෝෂණය හේතුවෙන් මරණයට පත්වන වැඩි දෙනා කුඩා දරුවන්. මෙය අතිශයින් ඛේදජනක තත්ත්වයක්. ගාසාහි හමාස් සංවිධානය සහ ඊශ්‍රායලය අතර යුද ගැටුම ආරම්භ වූයේ 2023 වසරේ ඔක්තෝබර් මාසයේ. හමාස් සංවිධානයට අනුබද්ධ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ සංඛ්‍යාලේඛනවලට අනුව එදා සිට මේ දක්වා (ජූලි 31) මන්දපෝෂණයට ගොදුරු වී මියගොස් ඇති ගණන 150 ඉක්මවා තිබෙනවා.

මේ මරණවලින් වැඩි සංඛ්‍යාවක් සිදු ව ඇත්තේ 2025 වසරේ මාර්තු මාසයෙන් පසුව. ජූලි මාසයේ තත්ත්වය වඩාත් නරක අතට හැරී තිබූ අතර ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය පවසන ආකාරයට එම මාසයෙ 63 දෙනකු මන්දපෝෂණය හේතුවෙන් මරණයට පත් ව තිබෙනවා. මාසයේ මුල් සති දෙකේ පමණක් වයස අවුරුදු 5ට අඩු කුඩා දරුවන් 5,000කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් මන්දපෝෂණ තත්ත්වය නිසා රෝහල්ගත කර තිබූ බව ද ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය සඳහන් කරනවා.

ගාසා තීරයේ පලස්තීන ජනතාව මේ ආකාරයේ ‘කුසගිනි ප්‍රශ්නයකට’ ගොදුරු වී ඇත්තේ එහි මානුෂීය ආධාර බෙදා හැරීමේ ක්‍රියාවලියේ ඇති ව තිබෙන ගැටලු‍ නිසා. ගාසා තීරය මේ වන විට මුළුමනින් ම වාගේ මානුෂීය ආධාර මත යැපෙන තැනක්. එසේ තිබියදී පසුගිය මාර්තු මාසයේ ඊශ්‍රායලය ගාසා තීරයට මේ ආධාර ඇතුළුවීම සම්පූර්ණයෙන් අවහිර කිරීමට ක්‍රියා කළා. ඒ, ඔවුන් සමග යුද වැදී සිටින ගාසාහි හමාස් සංවිධානය මත පීඩනයක් එල්ල කිරීම සඳහා. ඊශ්‍රායල ප්‍රාණ ඇපකරුවන් පිරිසක් තවමත් හමාස් සංවිධානය භාරයේ සිටින අතර ඔවුන් නිදහස් කිරීම සඳහා එම සංවිධානය පොළඹවා ගැනීම ද මේ පියවරෙහි එක් අරමුණක්.

යුද්ධය නිසා ගාසාහි වැසියන් ඒ වනවිටත් සිටියේ ආහාර හිඟයකට මුහුණදෙමින්. ඊශ්‍රායල හමුදා සහ හමාස් සටන්කරුවන් අතර සිදු වූ අවි ගැටුම් නිසා ආධාර බෙදා හැරීමේ කටයුතුවලට විශාල වශයෙන් බාධා එල්ල වී තිබුණා. එසේ තිබියදී මාර්තු මාසයේ ඊශ්‍රායලය ගාසා තීරයට ආධාර ඇතුළුවීම සම්පූර්ණයෙන් අවහිර කිරීම එම ආහාර අර්බුදය වඩාත් උග්‍ර කිරීමටයි හේතු වුණේ. ඊශ්‍රායලය ගාසා වැසියන්ගේ කුසගින්න ද ආයුධයක් කරගෙන ඇති බවට නිරන්තරයෙන් චෝදනා නැගෙන බව ද මෙහිදී අමතක කළ නොහැක්කක්.

ඊශ්‍රායලය මාර්තු මාසයේ ගත් දැඩි පියවර මේ වන විට ලිහිල් කර තිබෙනවා. මාස දෙකහමාරකට පසු ඔවුන් එම තහංචිය ලිහිල් කළේ පසුගිය මැයි මාසයේ. එහෙත් තවමත් ගාසා තීරයට මානුෂීය ආධාර ළඟා වන්නේ ඉතා ම සුළු වශයෙන්. මේ වනවිට ගාසා වැසියන් මුහුණ දී සිටින ආහාර හිඟය ජය ගැනීමටනම් ආධාර රැගත් ට්‍රක් රථ දිනකට 1,500ක්වත් ඉදිරි මාසයේ ගාසා තීරයට ඇතුළු විය යුතු යයි එහි අල්- අහ්ලි රෝහලේ අධ්‍යක්ෂ ෆදෙල් නායිම් ටික දිනකට පෙර ප්‍රකාශ කර තිබුණා. එහෙත් ජූලි 30 වන විට වනවිට ගාසා තීරය වෙත ඇතුළුවෙමින් තිබුණේ දිනකට ට්‍රක් රථ 200කටත් අඩු සංඛ්‍යාවක්. ගාසාහි සාගතයක් ඇති වීම පුදුමයක් නොවන බව මේ අනුව පැහැදිලි ව පෙනී යනවා.

බොහෝ ට්‍රක් රථ ගාසාහි දේශ සීමාව ආසන්නයේ සිර වී ඇති බව වාර්තා වුණා. එම ට්‍රක් රථ ඊශ්‍රායල හමුදා විසින් දැඩි පරීක්ෂාවට ලක් කරනු ලැබීම ඊට එක් හේතුවක්. මේ ආකාරයෙන් පරීක්ෂා කිරීමට එක් හේතුවක් වන්නේ හමාස් සංවිධානයට අවශ්‍ය අවි ආයුධ ඇතුළු ඊශ්‍රායලයේ ආරක්ෂාවට තර්ජනයක් විය හැකි දේ මේ ට්‍රක් රථවල නොමැති බව තහවුරු කර ගැනීම. මේ පරීක්ෂා කිරීම් නිසා ආධාර බෙදාහැරීමේ ක්‍රියාදාමයේ දැඩි ප්‍රමාද සිදුවන බැව් වාර්තා වෙනවා. ඇතැම් පරිපාලනමය දුර්වලතා ද මේ ප්‍රමාදයට හේතු වන බව සඳහන්.

ආධාර රැගත් ට්‍රක් රථවලට ගාසා තීරයට ඇතුළු වීම සඳහා ඇත්තේ ප්‍රවේශ ස්ථාන කිහිපයක් පමණයි. එය ද ප්‍රමාදයට තවත් හේතුවක්.

මෙවැනි විවිධ බාධාවලින් පසුව ගාසා තීරයට ඇතුළු වන ආධාර ට්‍රක් රථ ඊළඟට තවත් ගැටලු‍වකට මුහුණ දෙනවා. එනම් විවිධ පාර්ශ්ව විසින් මේවායේ ඇති ආහාර සහ වෙනත් දේ පැහැර ගනු ලැබීම. මෙවැනි එක් පාර්ශ්වයක් වන්නේ මේ වනවිට දැඩි සාගින්නේ පසුවන ගාසා වැසියන්. ඔවුන් ආධාර ට්‍රක් රථ අතරමගදී නතර කර ඒවායේ ඇති භාණ්ඩ පැහැර ගන්නවා.

ආහාර ඇතුළු ආධාර පැහැර ගන්නා ආයුධ රැගත් කොල්ලකාරී කණ්ඩායම් ගැන ද වාර්තා වෙනවා. ඔවුන් මේ ට්‍රක් රථවල ඇති භාණ්ඩ පැහැරගෙන ගොස් ඒවා ගබඩා කර තබාගෙන පසුව විකුණන බවක් ද සඳහන්. මෙවැනි කණ්ඩායම් ආධාර පැහැර ගැනීම සඳහා පැමිණෙන්නේ පිහි, කඩු කිණිසි, පොරොව, පිස්තෝල වැනි ආයුධ රැගෙන බව ද මාධ්‍ය වාර්තාවල දැක්වෙනවා. මෙවැනි හේතු නිසා ආහාර ඇතුළු භාණ්ඩ බෙදා හැරීම සඳහා ගාසා තීරයේ පිහිටුවා ඇති මධ්‍යස්ථාන වෙත ළඟා වන ආධාර ප්‍රමාණය අඩුයි.
පැහැර ගැනීම් වැළැක්වීම සඳහා ඊශ්‍රායල හමුදාව පැහැර ගන්නන් වෙත වෙඩි තබන බව ද නිතර අසන්නට ලැබෙන්නක්. ඊට අමතර ව ආධාර බෙදා හරින ස්ථාන අසල ද වෙඩි තැබීම් සිදුවන බවට චෝදනා එල්ල වෙනවා. මේ වෙඩි තැබීම් නිසා බොහෝදෙනා මිය යමින් සිටින බව ද වාර්තා වන්නක්. එහෙත් තමන් මේ ආකාරයෙන් සිවිල් වැසියන් වෙත වෙඩි තබන බවට එල්ල වන චෝදනා ඊශ්‍රායල හමුදාව පිළිනොගන්නා ආකාරයක් ද දක්නට පුළුවන්.

ගාසාහි ජනතාවගේ සාගිනි ප්‍රශ්නය උග්‍ර වීමත් සමග එම තත්ත්වයට එරෙහි ව ජාත්‍යන්තරයෙන් එල්ල වූ විරෝධය ද උග්‍ර වන්නට වුණා. මේ නිසා ඊශ්‍රායල පාලකයන් වෙත එල්ල වීමට පටන් ගත්තේ දැඩි පීඩනයක්. එවැනි තත්ත්වයක යම් යම් පියවර ගැනීමට ඔවුන් ක්‍රියා කරන ආකාරය දැක ගන්නට පුළුවන්.

ගාසා තීරයට ගුවනින් ආධාර හෙළීමේ වැඩපිළිවෙළක් ද පටන් ගත්තා. ජෝර්දානය, එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය වැනි රටවල් ද මෙහිදී ගුවන් යානාවලින් ආධාර හෙළුෑ බව වාර්තා වෙනවා. එහෙත් මෙය එතරම් සාර්ථක වැඩපිළිවෙළක් ලෙස සැලකෙන්නේ නැහැ. ඇතැම් ආධාර මලු‍ වැටී තිබුණේ මේ වනවිට පලස්තීන වැසියන්ට තහනම් කර ඇති ප්‍රදේශවලට. ආධාර මලු‍ මුහුදට වැටුණු අවස්ථා ගැනත් වාර්තා වෙනවා.

ආධාර බෙදාහැරීම පහසු කරලීම සඳහා ගාසා තීරයේ ඇතැම් ප්‍රදේශවල හමුදා ක්‍රියාකාරකම් තාවකාලික ව නතර කිරීමට ද ඊශ්‍රායලය පසුගිය දිනවල පියවර ගත්තා. මේ වන විට ගාසා තීරයේ පවතින ආහාර හිඟයේ දරුණු බව පිළිබඳ සැලකීමේදී එම තත්ත්වය ජය ගැනීමට මේ පියවර ප්‍රමාණවත් වේවි ද යන සැකයක් බොහෝ පාර්ශ්වවලට පවතින ආකාරයක් දක්නට පුළුවන්.